Khi nền kinh tế ngày càng mở rộng, xu hướng khởi nghiệp và sở hữu doanh nghiệp riêng ngày càng trở nên phổ biến. Trong đó, không ít người có ý tưởng, vốn và quyết tâm nhưng chỉ có một mình đứng ra vận hành. Một trong những câu hỏi thường gặp là: Liệu có thể thành lập công ty chỉ với một người hay không?
Câu trả lời là CÓ. Pháp luật Việt Nam hiện hành cho phép một cá nhân hoàn toàn có thể thành lập và sở hữu công ty riêng – với tư cách là Chủ sở hữu duy nhất. Hình thức phù hợp nhất trong trường hợp này là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV).
Cơ sở pháp lý
Theo Luật Doanh nghiệp 2020 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2021), một cá nhân có thể thành lập công ty TNHH MTV. Cụ thể, Điều 74 quy định:
“Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên là doanh nghiệp do một tổ chức hoặc một cá nhân làm chủ sở hữu (sau đây gọi là chủ sở hữu công ty)…”
Như vậy, không cần phải có hai hay nhiều thành viên như trong công ty TNHH hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần. Một người cũng có thể là chủ sở hữu, người đại diện pháp luật, và người điều hành doanh nghiệp của mình.
Ưu điểm khi thành lập công ty chỉ với một người
Việc thành lập công ty một thành viên mang đến nhiều lợi thế, đặc biệt cho cá nhân khởi nghiệp:
Đơn giản, chủ động trong quản lý
Chủ sở hữu là người đưa ra mọi quyết định lớn nhỏ mà không cần phải xin ý kiến hay thỏa thuận với đối tác. Điều này giúp tăng tốc độ ra quyết định và phản ứng linh hoạt với thị trường.
Trách nhiệm hữu hạn
Khác với hộ kinh doanh cá thể – nơi chủ hộ chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản, công ty TNHH MTV chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn điều lệ đã đăng ký. Điều này giúp giảm rủi ro pháp lý và bảo vệ tài sản cá nhân.
Dễ mở rộng quy mô
Khi công việc kinh doanh phát triển, công ty TNHH MTV có thể dễ dàng chuyển đổi thành công ty TNHH hai thành viên trở lên hoặc công ty cổ phần. Việc chuyển đổi cũng khá linh hoạt theo quy định của pháp luật.
Những lưu ý quan trọng
Dù là công ty một người sở hữu, bạn vẫn phải tuân thủ các nguyên tắc điều hành và kế toán như các loại hình công ty khác. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng:
Phải tách biệt tài sản cá nhân và công ty
Chủ sở hữu không được tùy tiện dùng tài sản công ty cho mục đích cá nhân. Điều này để đảm bảo nguyên tắc trách nhiệm hữu hạn và minh bạch tài chính.
Có thể thuê giám đốc hoặc tự làm giám đốc
Chủ sở hữu có thể kiêm nhiệm hoặc thuê người khác làm giám đốc điều hành. Tuy nhiên, người đại diện pháp luật vẫn phải chịu trách nhiệm cuối cùng.
Phải xây dựng Điều lệ công ty
Dù chỉ có một thành viên, công ty TNHH MTV vẫn bắt buộc phải có Điều lệ. Đây là cơ sở pháp lý để tổ chức hoạt động và quản lý doanh nghiệp.
Quy trình thành lập công ty TNHH một thành viên
Dưới đây là các bước cơ bản để thành lập công ty chỉ với một người:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ
- Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp.
- Điều lệ công ty.
- Bản sao CCCD/hộ chiếu của chủ sở hữu.
- Danh sách người đại diện theo ủy quyền (nếu chủ sở hữu là tổ chức).
Bước 2: Nộp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp
Nộp hồ sơ tại Phòng Đăng ký kinh doanh – Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi công ty đặt trụ sở chính. Hiện nay, có thể nộp trực tuyến qua Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Bước 3: Nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp
Nếu hồ sơ hợp lệ, bạn sẽ được cấp Giấy chứng nhận trong vòng 3–5 ngày làm việc.
Bước 4: Khắc dấu và thông báo mẫu dấu
Công ty có thể khắc dấu tròn và đăng tải mẫu dấu lên Cổng thông tin doanh nghiệp.
Bước 5: Mở tài khoản ngân hàng, đăng ký thuế
Mở tài khoản ngân hàng công ty, kê khai thuế ban đầu, và đặt in hóa đơn (nếu cần).
Nên chọn công ty TNHH hay hộ kinh doanh cá thể?
Nếu bạn đang phân vân giữa công ty TNHH một thành viên và hộ kinh doanh cá thể, có thể tham khảo bảng so sánh sau:
| Tiêu chí | Công ty TNHH một thành viên | Hộ kinh doanh cá thể |
| Tư cách pháp nhân | Có | Không |
| Trách nhiệm tài chính | Hữu hạn | Vô hạn |
| Khả năng mở rộng | Cao | Hạn chế |
| Thủ tục kế toán | Phức tạp hơn | Đơn giản |
| Quy mô | Không giới hạn nhân viên | Tối đa 10 lao động |
| Hóa đơn VAT | Có thể phát hành | Có giới hạn |
Nếu bạn chỉ cần kinh doanh nhỏ, không phát sinh nhiều chi phí và không cần xuất hóa đơn VAT, hộ kinh doanh cá thể sẽ phù hợp. Tuy nhiên, nếu định hướng lâu dài và chuyên nghiệp, công ty TNHH một thành viên sẽ là lựa chọn an toàn và linh hoạt hơn.
Việc thành lập công ty chỉ với một người hoàn toàn hợp pháp và đang là lựa chọn phổ biến của nhiều cá nhân khởi nghiệp. Tuy nhiên để việc hoạt động dễ dàng chủ doanh nghiệp nên tham khảo các vấn đề liên quan đến kế toán, thuế. Nếu có bất kì thắc mắc nào hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn.