Kinh tế tư nhân đã và đang là một trụ cột quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, đóng góp gần 50% GDP và tạo việc làm cho hơn 80% lao động cả nước. Tuy nhiên, khu vực này vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Việc ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 04/05/2025 về phát triển kinh tế tư nhân là lời khẳng định mạnh mẽ từ Trung ương về vai trò của khu vực tư nhân trong hành trình phát triển quốc gia. Vậy, nguyên nhân nào khiến doanh nghiệp tư nhân còn yếu? Nhà nước định hướng và hành động ra sao để khu vực này thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế?
Lý do doanh nghiệp tư nhân vẫn còn “yếu”?
Tư duy chưa đầy đủ về vai trò kinh tế tư nhân
Suốt một thời gian dài, kinh tế tư nhân chưa được nhìn nhận đúng vai trò chiến lược. Quan niệm thiên lệch về khu vực kinh tế này khiến niềm tin của doanh nhân vào môi trường kinh doanh chưa vững chắc.
Thể chế và chính sách chưa thực sự đồng bộ
Nhiều chính sách còn chồng chéo, bất cập; thủ tục hành chính rườm rà; các điều kiện kinh doanh phức tạp tạo gánh nặng lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Chưa đảm bảo đầy đủ quyền tài sản và tự do kinh doanh
Một số doanh nghiệp vẫn gặp rủi ro về quyền sở hữu tài sản, quyền tiếp cận đất đai, bảo vệ pháp lý khi có tranh chấp hoặc bị thanh tra kiểm tra bất hợp lý.
Thiếu hỗ trợ hiệu quả về vốn, nhân lực và tài nguyên
Doanh nghiệp nhỏ thường khó tiếp cận tín dụng vì thiếu tài sản thế chấp, nguồn lực con người yếu, khó ứng dụng công nghệ. Các ưu đãi đất đai hay nguồn lực từ Nhà nước còn hạn chế.
Quan điểm chỉ đạo từ Nghị quyết 68: Doanh nhân là chiến sĩ thời bình
Tôn vinh doanh nhân – “chiến sĩ” của phát triển kinh tế
Lần đầu tiên, Nghị quyết nhấn mạnh vai trò tiên phong của doanh nhân – không chỉ là người tạo ra của cải mà còn là lực lượng góp phần kiến tạo quốc gia. Doanh nhân không đơn thuần là “người làm kinh tế”, mà là người góp phần thay đổi xã hội.
Xây dựng niềm tin giữa Nhà nước và khu vực tư nhân
Muốn kinh tế tư nhân phát triển, cần khơi dậy tinh thần dấn thân, khát vọng làm giàu chính đáng trong doanh nhân. Để làm được điều đó, điều kiện tiên quyết là niềm tin – giữa Nhà nước và doanh nghiệp. Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, đồng hành, còn doanh nghiệp là chủ thể hành động và sáng tạo.
Những nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm
1. Khơi dậy tinh thần khởi nghiệp, tự hào dân tộc
- Truyền thông về những doanh nhân thành công, gắn doanh nghiệp với hình ảnh quốc gia.
- Xây dựng văn hóa khởi nghiệp, đưa tinh thần “kinh doanh để phụng sự” vào giới trẻ.
2. Bảo vệ doanh nghiệp khỏi nhũng nhiễu và thông tin sai lệch
- Nghiêm cấm cán bộ lợi dụng quyền lực gây khó khăn cho doanh nghiệp.
- Xử lý nghiêm các hành vi xuyên tạc, ảnh hưởng danh dự doanh nhân.
3. Cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ
- Năm 2025, cắt giảm 30% điều kiện kinh doanh, chi phí tuân thủ.
- Chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tăng ứng dụng số trong xử lý hồ sơ.
4. Hỗ trợ pháp lý và ưu đãi thuế
- Sửa đổi Luật Phá sản để giúp doanh nghiệp rút lui có trật tự, không bị hình sự hóa.
- Miễn, giảm thuế TNDN trong 3 năm đầu cho DN nhỏ và vừa.
- Bãi bỏ thuế môn bài, miễn thuế thu nhập từ chuyển nhượng vốn vào DN đổi mới sáng tạo.
5. Phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo
- Xây dựng khung pháp lý cho fintech, AI, tiền mã hóa, thương mại điện tử.
- Doanh nghiệp được tính 200% chi phí R&D vào chi phí hợp lý, được trích 20% thu nhập lập quỹ R&D.
- Được sử dụng phòng thí nghiệm nhà nước với mức phí hợp lý.
6. Hỗ trợ tài chính và đất đai
- Ngân hàng xem xét cho vay theo dòng tiền, kế hoạch kinh doanh, tài sản vô hình thay vì chỉ thế chấp tài sản hữu hình.
- Dành 20ha hoặc 5% diện tích khu công nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ, khởi nghiệp.
- Giảm 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu hoạt động.
- Hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai điện tử, minh bạch giao dịch.
7. Cải cách hoạt động thanh tra, kiểm tra
- Chỉ kiểm tra doanh nghiệp 1 lần/năm, ưu tiên thanh tra trực tuyến.
- Không xử lý hình sự nếu vấn đề có thể giải quyết bằng biện pháp kinh tế.
- Không hồi tố chính sách gây bất lợi cho doanh nghiệp.
8. Phát triển nguồn nhân lực doanh nghiệp
- Đào tạo 10.000 giám đốc điều hành chuyên nghiệp.
- Miễn phí phần mềm, dịch vụ pháp lý, đào tạo cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh.
9. Thúc đẩy hợp tác và đối tác công – tư (PPP)
- Doanh nghiệp lớn hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ (chuyển giao công nghệ, thử nghiệm sản phẩm) sẽ được hưởng ưu đãi.
- Mở rộng quyền tham gia dự án quốc gia cho khu vực tư nhân.
10. Đổi mới tiêu chí đánh giá doanh nhân
- Dựa trên 4 tiêu chí: Tuân thủ pháp luật – Tạo việc làm – Nộp thuế – Tham gia an sinh xã hội.
Có thể thấy nghị quyết 68-NQ/TW không chỉ là văn bản chính sách mà là lời kêu gọi để khơi dậy khát vọng phát triển kinh tế tư nhân toàn diện. Với những chính sách “nâng đỡ” doanh nghiệp trong thời điểm hiện nay là cơ hội để doanh nghiệp vững vàng, phát triển.